Birden Dörde

BİRDEN DÖRDE

 Her sanayi devrimi kendinden bir sonraki sanayi devriminin doğmasına zemin hazırlamaktadır. Geçmişe baktığımızda karşımıza çıkan tabloda buhar makinelerinin bulunmasıyla bir anda içerisine girdiğimiz, insanların topluca makinelerde çalıştığı, fabrikaların kurulduğu ve kitlesel üretime geçildiği sanayi 1.0 (steam power and mechanisation) zamanla yerini enerji üretiminde buhar gücünün devreye girdiği ve tesadüfen mezbahanelerde kurulan sistem sonucu Henry Ford’un keşfettiği seri üretim sistemleri geliştirilerek endüstri 2.0 (electric system)’a bırakmıştır. Endüstri 2.0’ın getirdiği verimlilik ve buna bağlı kalite artışı karşımıza halen daha bir çok ülke tarafından kullanılan endüstri 3.0’ı getirdi. Endüstri 3.0’da (ISC system- using memory-programable controls and computers) aranan çözüm fiziksel boyuttaki insan hatalarını azaltacak yeni otomasyonlardı. Hayatlarımızın teknolojiye göre yön değiştirdiği bu dönemde sanayilerinde dijitalleşmeye doğru gitmesi düzenin devamlılığının sağlarken yeni bir devrimin Endüstri 4.0’ın (Industry 4.0 - application of information and communication Technologies to industry) gelişmesini sağladı. Üretimin en ucuza mal olmasını ve sermayenin en çok girdi almasını, insan kaynaklı fiziksel ve mental hataların minimum düzeyde olmasını amaçlayan Endüstri 4.0 terimi, ilk olarak 2011 yılında düzenlenen Hamover Fuarında Almanya tarafından söylenmiş ve beraberinde endüstri 1.0 - 2.0 - 3.0 gibi terimleri de getirmiştir. Tüketim toplumunda bulunduğumuz ve sürekli olarak değişen tüketici talepleri doğrultusunda doğru zaman -  herhangi bir mekan profilinde ilerleyen endüstri 4.0 işçi emeği ve verginin en düşük olduğu Çin Halk Cumhuriyeti ve diğer Uzak Doğu ülkelerinin artık başka ülkeler için değil de kendileri için üretim yapıp dışarı satma stratejisine yönelince satış gelirlerinde ciddi boyutta değişim belirmeye ve buna bağlı olarak uluslararası parlamento Endüstri 4.0 gibi yeni bir strateji aramaya başladı.

 Aslında Çin Halk Cumhuriyeti’nin ve diğer Uzak Doğu ülkelerinin ilerlemesini durdurmak amaçlı başlarda yeni bir yol olarak ön görülen Endüstri 4.0 AL İndex’in yeni yayımladığı rapora göre Çin Hükümeti’nin son 10 yılda yapay zeka araştırmalarını yüzde 400 oranında arttırdığı görülüyor. Aynı zamanda raporlara göre ABD’nin bu bağlamdaki çalışmalarında ise her geçen yıl araştırma payı düşerken, Çin Halk Cumhuriyeti’nin ve Hindistan gibi ülkelerin araştırma oranı ise her geçen yıl artmaktadır. Ayrıca Çin Halk Cumhuriyeti’ni uluslararası pazarda bağlayan menşei ülke damgası ise Ege Ekonomik Forum 2018 konuşmacılarından Yavuz Canev’in açıklamalarında Çin bu engelini aşmak için yeni bir dalga başlatmış durumda olduğu görülüyor. %100 yerli malı olan ürünlerini civarında bulunan ekonomik durumu daha düşük ülkelere ulaştırıp %100’lük oranını %30’a düşürecek ve böylece ABD’nin Çin Hükümeti’ne uyguladığı yüksek faizli gümrük vergilerinden dolayı uygulanan ve yeni sistem Endüstri 4.0’da da engellenmek istenen Çin Hükümeti’nin engelini kırmakta etkili bir adımı olacaktır.

 Ezbere dayanan işi ortadan kaldıran, insanın işteki fiziksel verimliliğini gerçek zekaya; robotun ise iş verimliliğini yapay zeka ve iş gücüne aktarılmasını hedefleyen Endüstri 4.0 sürecinde istenilen sonuca ulaşmak için ilk öncelik insana yapılan yatırımlar olacaktır. Çünkü insan bu işin ana faktörüdür. Bunun içinde Ege Ekonomik Forumunda konuşmacılardan Elchin İbadov konuşması sırasında söylediği ‘okul-sanayi- ar-ge’ sıralaması, Aydın Yıldırım’ın ‘Eğitimi bu sürece uygun hale getirmek ve sürdürülebilir olmasını sağlamak dünyadaki değişimin dijital dönüşüm ile (endüstri 4.0) devamlılığında büyük önem taşımaktadır’ sözleri robot makinalara iş katacak olan insanın önemini bir kez daha vurgulamaktadır.

 Girişimcilik ruhunu yazılıma entegre etmeli, girişimci gençlere destek vermeli ve start-upları desteklemeli, köklü şirketlerde ise iş süreçlerini daha iyi anlamaları için verilecek eğitimlerle (business translator) bu dönüşüm süreci desteklenmelidir. Aksi takdirde yükselen değerlere ve katma değerlere değer vermeyen kültürel yapılarını geliştirmeden yeniliği takip etmeyen hiçbir ülke uluslararası düzene ayak uyduramayacaktır. 

 Türkiye için ise bakan Bekir Pakdemirli’nin Ege Ekonomik Forumunda da sıkça söylediği ‘Dünyayı doyuran dünyanın lideri olacaktır’ sözü geniş yelpazesi olan Endüstri 4.0’ı şuanda da bir çok kurum raporlarında tarımda birinci sırada olan Türkiye’nin tarım profiline göre kullanmak gelecek süreçler için faydalı olacaktır.

Arama motoru sonuçlarına bakıldığında Almanya’da en çok aranan kelime ‘artificial intelligence - industry 4.0’ iken Türkiye’de ise bu terimin yaygın olmaması göze çarpan ve 3.0 itibariyle artık teknoloji ile iç içe yaşadığımız dönemde sosyal medyada bu konuda gerekli adımların atılıp var olan ve gelişmekte olan süreç hakkında bilgilerin çoğaltılması gerekmektedir.

Ekonomist Dergisinin paylaştığı yazıda Arçelik CEO’su Hakan Bulgurlu’nun Çerkezköy fabrikalarının tamamının dijital dönüşüme entegre olduğunu açıklaması üzerine endüstri 1.0 da ağır darbe alan, 2.0’a yetişemeyen ve 3.0’ı 2.0 ile birlikte götürmeye çalışan Türkiye için Endüstri 4.0’ın hayal olmadığı bizim de bu bilim kurgu filminden çıkan düzende yer aldığımızı gözler önüne seriyor.

 Yenilik, esneklik ve verimlilik gibi temel ilkeleri içinde barındıran Endüstri 4.0’da bir çok mesleğin yok olması beklenilirken sadece dört yıl içinde yaklaşık 16 yeni meslek dalının da türemesi bekleniyor. Akıllı üretim süreçleri için bilişim teknolojileri alanında çok fazla sayıda uzmana ihtiyaç duyulacak. Türkiye de şu dönemde sıkça konuşulan orta gelir tuzağından kurtuluşun yolu olarak görünen Endüstri 4.0 BT, mekatronik ve ilgili dallar olmak üzere Türkiye’nin nitelikli iş gücü yetiştiren, ürettiği değerleri ihraç eden ve hem bölgede hem de uluslararası alanda söz sahibi olacak olması bulunduğu coğrafi konum ve komşu ülkeler neticesinde açık bir şekilde fark ediliyor. Bunun için ise devlet ve şirketlerin ve hatta kamu-özel sektörlerin dayanışma içinde izlemesi gereken yol bu gelişim süreci için önemli ve temel olan adımın iyi bir eğitimden, yeniden eğitimden, geçmesidir.